اغلب دانش‌آموزان از این موضوع شاکی هستند که با اینکه ساعت‌های طولانی درس می‌خوانند، باز هم ایام امتحانات که می‌رسد مقدار زیادی درسِ نخوانده دارند.
ریشه‌ی این قبیل مشکلات به عادت‌های غیرهوشمندانه‌ی دانش‌آموزان در درس خواندن برمی‌گردد.
جالب است بدانید هوشمندانه درس خواندن به اینکه چند ساعت در طول روز درس می‌خوانید بستگی ندارد،
بلکه با مهارت چگونه درس خواندن در ارتباط است.
چگونه درس بخوانیم!
- عده ای شب ها که محیط اطراف ساکت‌تر است مطالعه می‌کنند
- عده‌ای با دوستان خود درس می‌خوانند
- تعدادی صبح‌ها که مغز آمادگی بیشتری دارد، زودتر از خواب بیدار می‌شوند و درآن هنگام درس می خوانند و…
ممکن است شما هم یکی از دانش آموزانی باشید که نه تنها روش‌های یاد شده؛ بلکه دیگر روش‌های مطالعه را نیز امتحان کرده باشید.
ولی باز نتیجه دلخواه خود را از مطالعه نگرفته باشید.
با مجله ی اینترنتی سبزشمال همراه باشید تا با هم نکات و روش هایی را که به آسان تر شدن و لذت بخش تر شدن درس خواندن کمک میکند مرور کنیم.
- با ذهن آماده به سراغ درس خواندن بروید
- در مکان مناسب درس بخوانید
- رئوس مطالب را یادداشت کنید
- از روش‌های کمکی حافظه استفاده کنید
- انفرادی یا گروهی درس بخوانید
- با برنامه‌ریزی درس بخوانید
- به خودتان استراحت و جایزه دهید
- متعادل باشید و سالم غذا بخورید
- با کتاب شوخی کنید
- در کلاس یادداشت برداری کنید
- خودتان معلم خودتان شوید
- سکوت همیشه ام خوب نیست
- تندخوانی
با ذهن آماده به سراغ درس خواندن بروید
برای یافتن پاسخ سوال ؛چگونه درس بخوانیم” اول ذهن‌تان را آماده کنید.
اگرچه می‌توان درس خواندن را فعالیتی لذت‌بخش یا فرصتی برای یادگیری دانست، اما بسیاری از دانش‌آموزان به درس خواندن به عنوان یک وظیفهی اجباری نگاه می‌کنند.
این در حالی است که پژوهشگران دریافته‌اند چگونه به سراغ انجام کاری رفتن، به اندازه‌ی خود انجام کار اهمیت دارد.
به عبارت دیگر، رویکرد ذهنی صحیح، از ملزومات هوشمندانه‌تر درس خواندن است.
گاهی اوقات غیرممکن است بتوانید ذهن‌تان را برای درس خواندن آماده کنید.
شاید با دوست چندین ساله‌تان بگومگو کرده‌اید یا بی‌صبرانه منتظر بازی تیم فوتبال مورد علاقه‌تان “استقلال ;)”هستید یا شاید هم پروژه‌ی خیلی مهمی در دست انجام دارید.
در این قبیل موقعیت‌ها توصیه میشود دور درس خواندن را خط بکشید، چرا که درس خواندن در چنین شرایطی چیزی جز خط‌خطی کردن اعصاب‌تان نخواهد بود.
در عوض، زمانی به سراغ درس خواندن بروید که تمرکزتان به هیچ چیز دیگری جز خود درس معطوف نباشد.
اما برای اینکه راحت‌تر بتوانید ذهن‌تان را برای درس خواندن آماده کنید، چند راهکار داریم:
_موقع درس خواندن به چیزهای مثبت فکر کنید و مهارت‌ها و توانایی‌های‌تان را یاد بیاورید.
_به عاقبت کار امیدوار باشید. به جای «من یه بی‌عُرضه‌ام. اصلا امکان نداره بتونم واسه این امتحان وقت کم نیارم.»
از جملات امیدوارانه استفاده کنید: «شاید یه کمی دیر شده باشه که برسم همه‌ی جزوه رو بخونم، اما از همین حالا هم که شروع کردم، احتمالا میرسم بیشترش رو تا روز امتحان تموم کنم.»
_نتیجه‌ی ناخوشایندی که در یک امتحان گرفتید، قرار نیست همیشه در همه‌ی امتحانات دیگری هم که قرار است در عمرتان بدهید، تکرار شود.
پس به جای «من همیشه گَند میزنم.» به خودتان بگویید: «دفعه‌ی پیش خراب‌کاری کردم، اما این بار چی کار می‌تونم بکنم تا نتیجه‌ی بهتری بگیرم؟»
_خودتان را با دیگران مقایسه نکنید، چرا که این کار معمولا باعث میشود احساس ناخوشایندی در مورد خودتان پیدا کنید.
در مکان مناسب درس بخوانید
گاهی دانش‌آموزان مکانی را برای درس خواندن انتخاب می‌کنند که واقعا مناسب تمرکز کردن نیست.
مکان‌هایی که حواستان را به چیز دیگری جز درس خواندن معطوف می‌کنند، موجب کاهش کیفیت یادگیری می‌شوند.
خیلی وقت‌ها، دانشجویانی که در خوابگاه زندگی می‌کنند، بیشتر از اینکه حواسشان به درس باشد، به تلویزیون روشن داخل اتاق یا هم‌اتاقی‌هایشان است.
کتابخانه،سالن مطالعه یا حتی کُنجی خلوت دریک کافه‌ی دِنج ازجمله مکان‌های مناسبی هستند که می‌توانید برای درس خواندن درنظرداشته باشید.
در این مکان‌ها از نشستن در محلی که پُرسروصداتر و شلوغ‌تر است، خودداری کنید و در خلوت‌ترین محل بنشینید.
سعی کنید همیشه چند مکان مناسب در نظر داشته باشید و فقط به همان اولین مکانی که فکر کردید برای درس خواندن‌تان عالی است نچسبید، چرا که شاید بتوانید مکان بهتری هم پیدا کنید.
با توجه به اینکه تا پایان دوران تحصیل، مطمئنا به این چنین مکان‌هایی جهت درس خواندن نیاز خواهید داشت، پس حتما یک مکان ایده‌آل برای اوقات مطالعه‌تان دست‌و‌پا کنید.
رئوس مطالب را یادداشت کنید
نوشتن رئوس مطالب کمک‌تان میکند، هر مطلبی را که یاد می‌گیرید به اطلاعات جزئی‌تر تقسیم کنید.
بسیاری از افراد وقتی مفاهیم مشابه را کنار هم قرار میدهند، راحت‌تر می‌توانند مطلبی را که خوانده‌اند، موقع امتحان به خاطر بیاورند.
یادتان باشد نوشتن رئوس مطالب فقط در صورتی به بهبود یادگیری کمک خواهد کرد که به زبان و شیوه‌ی خودتان نوشته شود، چرا که هر فردی اطلاعات را به شیوه‌ی خودش قطعه‌بندی میکند.
قطعه‌بندی اصطلاحی در روان‌شناسی شناختی است که به شیوه‌ی گردآوری و ساماندهی اطلاعات اشاره دارد. پس اگر از روی یادداشت‌های دیگران کپی می‌کنید، حتما نوشته‌های‌شان را به زبان خودتان برگردانید و مفاهیم را به شیوه‌ی خودتان ساماندهی کنید.
بسیاری ازدانش‌آموزان به دلیل اینکه بدون توجه به نکته‌ی گفته شده ازیادداشت‌های همدیگرکپی می‌کنند، بعدا دریادآوری اطلاعات مهم دچارمشکل می‌شوند.
همچنین گفته میشود افرادی که چندین حس از حواس پنج‌گانه‌ی خود را هنگام درس خواندن به کار می‌گیرند، سریع‌تر می‌توانند مطالبی را که یاد گرفته‌اند به خاطر بیاورند.
به همین دلیل در درجه‌ی اول به یادداشت‌نویسی توصیه شده است.
پس سعی کنید مفاهیم را در قالب کلمات و جملات خودتان بازنویسی کنید تا بهتر در ذهن‌تان باقی بمانند.
وقتی خودتان را برای یک امتحان مهم آماده می‌کنید، بهتراست کلمات را با صدای بلندبیان کنید تا گوشتان هم بشنود حس شنوایی‌تان را هم دردرس خواندن به کارگرفته باشید.
از روش‌های کمکی حافظه استفاده کنید
بازی‌های حافظه و ابزارهای یادیار روشهایی هستند که از طریق برقراری ارتباطات ساده بین کلمات مشترک، به یادآوری قطعه های اطلاعات کمک می‌کنند و به ما می‌گویند که چگونه درس بخوانیم.
گاهی دانش‌آموزان با قرار دادن کلمات مهم در کنار یکدیگر جمله‌ای نامفهوم می‌سازند که حفظ آن خیلی سخت نیست.
با به هم‌چسباندن حرف اول کلمات نیز، می‌توانید یادآوری اطلاعات مهم را آسان‌تر کنید.
در این مورد، توجه‌تان را به مثال آشنای «صکادرات» جلب می‌کنم.
در نخستین جلسه‌ی آموزش رانندگی به کارآموز گفته میشود کلمه‌ی «صکادرات» را به خاطر بسپارد که یادآورنده‌ی اقدامات الزامی راننده قبل ازحرکت وسیله‌ی نقلیه است:
- ص: تنظیم صندلی
- ک: بستن کمربند ایمنی
- ا: تنظیم آینه‌ها
- د: خلاص کردن دنده
- ر: روشن کردن خودرو و زدن راهنما
- ا: آماده کردن دنده‌ی خودرو برای حرکت
- ت: پائین کشیدن ترمز دستی
کلمه‌ی «صکادرات» نمونه‌ای از کلماتی است که به روش یادیار ساخته شده است.
سعی کنید عبارت یا جمله‌ای بسازید که حفظ کردن آن از به خاطر سپردن اصل اطلاعاتی که می‌خواهید یاد بگیرید، آسان‌تر باشد.
به طور کلی، روش‌های یادیار موجب می‌شوند به جای اینکه فقط فهرستی از موارد را به ذهن بسپارید، قسمت‌های بیشتری از مغزتان را به منظور یادآوری تصاویر بصری و فعال درگیر کنید.
هرچه از قسمت‌های بیشتری از مغزتان کار بکشید، حافظه‌ی قوی‌تری خواهید داشت.
البته، ناگفته نماند که روش‌های یادیار در همه‌ی افراد جواب نمی‌دهد. پس اگر این روش‌ها را امتحان کردید و جواب نگرفتید، بهتر است از خیرشان بگذرید.
انفرادی یا گروهی درس بخوانید
بسیاری از دانش‌آموزان تمایل دارند به صورت گروهی به همراه دوستان یا همکلاسی‌ها‌ی‌شان درس بخوانند.
درس خواندن گروهی فقط وقتی بهتر جواب می‌دهد که تعداد اعضای گروه خیلی زیاد نباشد (حداکثر ۴ یا ۵ نفر کافی است).
بهتر است همگی اعضای گروه، همکلاسی و به لحاظ استعداد تحصیلی، هم‌سطح باشند.
می‌توانید مطالب درسی را فصل به فصل مرور کنید و در پایان هر فصل از هم امتحان بگیرید.
همچنین می‌توانید یادداشت‌هایی را که در کلاس نوشته‌اید، با یکدیگر مرور کنید و مطمئن شوید هیچ نکته‌ی مهمی را جا نینداخته‌اید.
درس خواندن گروهی در موفقیت تحصیلی بسیاری از افراد مؤثر است، اما در مورد همه‌ی افراد جواب نمی‌دهد.
با برنامه‌ریزی درس بخوانید
بعضی‌ها هر روز و برخی دیگر هفته‌ای یکی دو بار درس می‌خوانند.
اینکه چند بار در طول هفته درس می‌خوانید اهمیت زیادی ندارد، بلکه فقط سعی کنید طبق یک برنامه‌ی منظم جلو بروید.
حتی اگر درسی را هفته‌ای یک بار، آن هم سَرسَری مرور می‌کنید، باز هم بهتر از این است که مطالعه‌ی همه‌ی مطالب را به وقت امتحان موکول کنید.
زمان‌بندی و داشتن برنامه‌ی منظم برای افرادی که به صورت گروهی درس می‌خوانند،واجب‌تر است.
به خودتان استراحت و جایزه دهید
اگر به درس خواندن به عنوان یک وظیفهی اجباری یا یک فعالیت سخت و طاقت‌فرسا نگاه می‌کنید، طبیعی است که از درس خواندن گریزان باشید.
اما می‌توانید با پاداش دادن به خودتان، درس خواندن را به فعالیتی مفرح تبدیل کنید. مسلماً ۴ ساعت بی‌وقفه درس خواندن حوصله‌ی هر کسی را سر می‌برد. در عوض، هر یک ساعت به خودتان ۵ دقیقه استراحت دهید و چیزی بخورید. معمولا خوردن یک میا‌ن‌وعده‌ی خوشمزه، ادامه‌ی درس خواندن را تحمل‌پذیرتر و لذت‌بخش‌تر میکند.
فاصله‌ی بین زنگ تفریح‌ها را معقولانه در نظر بگیرید. مثلا اگر قرار است یک فصل کامل از کتاب را بخوانید، همان یک فصل را تقسیم‌بندی کنید و در هر نشست، یک یا دو قسمتش را یاد بگیرید.
البته اینکه در هر نشست، چند قسمت از یک فصل را بخوانید، بستگی به خودتان دارد. اگر توانستید به هدف تعیین شده عمل کنید، مثلا اینکه در هر نشست، دو قسمت از یک فصل را بخوانید، برای خودتان یک جایزه‌ی واقعی در نظر بگیرید.
مثلا به خودتان بگویید«امشب بعد از شام، یه دِسِرخوب میخورم.»یا«به ازای هر دوقسمت ازیک فصل،می‌تونم ۳۰ دقیقه بیشتربازی کنم.»
هدف این است که یک جایزه‌ی کوچک اما واقعی در نظر بگیرید و حتما سر قول و قرارتان بمانید.
شاید این راهکار به نظرتان مسخره بیاید، چرا که به راحتی آب خوردن می‌توانید عهدتان را بشکنید
و در هر نشست، کمتر از حجمی را که تعیین کرده‌اید بخوانید، اما اگر خودتان را به رعایت برنامه‌ای که تنظیم کرده‌اید ملزم کنید، کم‌کم یاد می‌گیرید فرد منضبطی باشید.
انضباط یکی از همان مهارت‌هایی است که حتما در طول زندگی به دردتان می‌خورد.
متعادل باشید و سالم غذا بخورید
حفظ تعادل زندگی در دوران تحصیل، کار چندان آسانی نیست، اما اگر بتوانید تعادل بیشتری در زندگی‌تان برقرار کنید، امورات زندگی برایتان آسان‌تر میشود.
مثلا اگر همه‌ی وقت‌تان را به رفیق‌بازی اختصاص دهید، تعادل زندگی‌تان به آسانی به هم می‌ریزد. وقتی زندگی‌تان از تعادل خارج شود، انجام فعالیت‌هایی مثل درس خواندن که در حوزه‌ی توجه‌تان نیستند، سخت‌تر و سخت‌تر میشود.
نه اینکه مجبور باشید همه‌ی وقت‌تان را درس بخوانید، بلکه برعکس، با خانواده و دوستان‌تان خوش بگذرانید و به علایق غیردرسی‌تان هم برسید، فقط مهم این است که تعادل را رعایت کنید.
البته، پیدا کردن نقطه‌ی تعادل زندگی چیزی نیست که یاد دادنی باشد.
این مهارت در طول زندگی و در اثر تجربه به دست می‌آید.
علاوه بر حفظ تعادل زندگی، یادتان باشد به سلامت جسمی خود نیز توجه داشته باشید.
مثلا وزش کنید و سالم غذا بخورید. قدم زدن تا مدرسه،انتخاب خیلی خوبی است
ویتامین‌ها و گیاهان دارویی اگرچه فایده‌های زیادی دارند و شاید به طور موقتی کمک‌تان کنند،
اما به هیچ‌وجه نباید به عنوان جایگزین وعده‌های غذایی منظم و ورزش روزانه مصرف شوند.
به عبارت دیگر، ویتامین‌ها و گیاهان دارویی، مکمل رژیم غذایی روزانه هستند نه جایگزین آن.
گفته میشود گیاهان دارویی از جمله جینکو، جینسینگ و گوتو کولا (آب قاشقی) در تقویت توانایی‌های ذهنی نظیر تمرکز، هوشیاری و حتی هوشمندی تأثیر بسزایی دارند، اما این تأثیر کاملا نسبی است.
بعضی‌ها به اشتباه فکر می‌کنند اگر خودشان را به جوشانده واز این چیزها ببندند، دیگر لازم نیست زیاد درس بخوانند.
با کتاب شوخی کنید
این موضوع به علاقه و تمرکز شما کمک زیادی میکند.
هر چه می‌توانید به سخت‌ترین مطالب کتاب بار هیجانی مثبتی بدهید و آن را بخوانید.
اگر بخواهید می توانید با زبان خوشایند خودتان با همه مفاهیم کتاب شوخی کنید.
مثلا هنگامی که قسمتی ازکتاب (درسی یا غیردرسی) برایتان خیلی جالب بود، در حاشیه آن بنویسید: “چه جالب”.
اگر برایتان تعجب آور بود، علامت تعجب بگذارید یا اگر پرسش برانگیز بود، علامت پرسش بگذارید.
یک دانش آموزفعال به این ترتیب میتواندبا کتاب درگیرشود وعقاید وعواطف خود را به شکلی با نوشتن اعلام کند.
- پرسش‌های کاربردی جالب‌ترین نوع پرسش‌ها هستندو می‌خواهند مطالب علمی رابه مسائل روزمره ربط دهندو آنهارا در عمل بسنجند
مثلا تشویق ، بلافاصله پس از یک عمل خوب چه نقشی در شکل گیری شخصیت مثبت کودک دارد؟
- پرسش‌های تحلیلی پرسش‌هایی که در آن مطالعه کننده قدم‌های منطقی یک شخص یا تغییر و تحول یک شیئ یا وضعیت را از نقطه شروع تا پایان بررسی میکند.
مثلا آنتونی رابینز، روان شناس معروف ، چگونه با همه ناکامی‌ها، زندگی خود را دگرگون کرد؟
- پرسش‌های ترکیبی پرسش‌هایی هستند که از پرسش‌های تحلیلی قوی‌ترند و به پرسش‌های خلاق معروفند.
در این پرسش‌ها شما می‌توانید با کنار هم قراردادن اطلاعات ، ایده‌ها و اندیشه‌های گذشته به طرح اندیشه‌های نو دست بزنید و آن را پرسشی کنید
مثلا تناسب مسکن و جمعیت را در ۲۰ سال آینده ایران چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
باید به خاطر داشته باشید که این پرسش‌ها را خواننده مطرح میکند و خود نیز به آنها پاسخ می‌دهد، پس هرچه پرسش‌های قوی‌تری مطرح شوند، تمرکز و علاقه بیشتری نیز در شما ایجاد میشود.
تنها به پرسش‌های مطرح شده در کتاب اکتفا نکنید، بکوشید خودتان پرسش‌های زیادی را به ترتیبی که گفته شد طرح کنید؛
زیرا در این صورت بیشتر به پاسخ‌گویی علاقه‌مند می‌شوید.
در کلاس یادداشت برداری کنید
اگر می‌خواهید یک دانش آموز موفق شوید حتما از صحبت مدرس یا سخنران ، یادداشت برداری کنید.
در یادداشت برداری موفق باید تنها نکات را به صورت اشاره‌ای و مختصر یادداشت کنید.
برای این منظورباید ازواژه های کلیدی استفاده کنید که چون جرقه ای همه موضوع را به یاد شما می‌آورد.
ممکن است شما بگویید که معلمتان به شما اجازه نمی‌دهد یادداشت برداری کنید.
معلم شما کار درستی انجام می‌دهد، زیرا دانش آموزان معمولا به شکل سنتی جمله‌های معلم خود را یادداشت می‌کنند
و نوشتن یک جمله از صحبت های معلم عملا شما را از گوش دادن و درک جمله بعدی بازمی‌دارد،
ولی در صورتی که تنها نکات را خلاصه وار یادداشت کنید،
می‌توانید همزمان با تدریس معلم یادداشت کنید و از درک مطالب بعدی هم باز نمانید.
شاید فکر کنید که مطالعه به این شکل خیلی وقت می‌برد و از روش سنتی مطالعه شما طولانی‌تر است ؛
اما توجه کنید که شما دراین محاسبه زمان هدر رفته و مطالعه غیرمفید و غیرمتمرکز خود را به حساب نیاورده‌اید.
شما در روش سنتی مطالعه ، وقت فراوانی را با حواس پرتی های متنوع و گوناگون از دست می‌دهید؛
اما با عمل به موارد گفته شده هم از هدر رفتن وقت خود جلوگیری کرده‌اید
و هم لحظه به لحظه با علاقه و تمرکز حواس بیشتری مطالعه می‌کنید و در بهتر یاد می‌گیرید.
خودتان معلم خودتان شوید
معلم شدن بعنوان یکی ازتکنیک هایی که به ما کمک میکند تا بفهمیم چگونه مفهومی درس بخوانیم
یکی از بهترین تکنیک هایی است که می تواند به شما در پیدا کردن نقاط ضعف وقوت تان کمک کند.
سعی کنید که مطالب را به زبان خودتان و برای دوستان یا حتی خودتان توضیح دهید.
فکر کنید که معلم خودتان هستید و سپس هرچه خوانده اید را به خودتان تدریس کنید.
این کارباعث خواهد شدکه بتوانیدبه خوبی تمام بخشهایی که درآنها ضعف دارید را پیدا کنید وفکری برای بهترشدن درآنها بکنید.
هرجایی که نمیتوانید آن را به خوبی برای خودتان توضیح دهید را یادداشت کنیدوبعد دوباره به سراغ آن بروید.
همچنین تکرارکردن مطالب با ادبیات مخصوص خودتان به شما در به ثبت رساندن آنها درحافظه تان کمک خواهد کرد.
اما علاوه بر تمام چیزهایی که گفته شد، شما می توانید با استفاده از این تکنیک از خودتان امتحان بگیرید.
فراموش نکنید که سوالات را نباید دل بخواهی انتخاب کنید
و بهتر است سعی کنید ازکتاب های کمک آموزشی کمک بگیرید وتعدادی ازسوالات آنها را به صورت تصادفی انتخاب کنید.
در طول مطالعه نیز مدام از خودتان سوال کنید.
به این فکر کنید که اگر معلم یا استاد خودتان بودید از چه بخش هایی سوال طرح میکردید
سپس آنها را علامت بزنید و سعی کنید دقیقتر این بخش ها را بخوانید.
سکوت همیشه ام خوب نیست
درس خواندن درکتابخانه یا هر مکان دیگری که عاری ازهرگونه صدایی است می تواند کمک کند تا در هنگام درس خواندن متمرکز باشیم.
اما خود این سکوت نمیتواند آزار دهنده باشد؟
تحقیقات نشان میدهند که حتی سکوت هم ممکن است برای برخی افراد آزاردهنده باشد و تمرکزآن ها را ازبین ببرد.
برای فهمیدن اینکه چگونه مفهومی درس بخوانیم بایداین نکته را در نظر بگیریم که چه روشهایی با خلق و خوی ماهمخوانی دارند.
برای مثال من همیشه هنگام مطالعه به موسیقی
بی کلام و کلاسیک گوش می دهم. چرا که اعتقاد دارم این کار به
افزایش تمرکز و دقت من کمک خواهد کرد.
به این فکر کنید که چه چیزی با شما و یادگیری تان سازگاری دارد، لازم نیست که۱۰۰%
بر اساس توصیه های موجود عمل کنید
تندخوانی
بسیاری ازافراد فکرمی کنند که تندخوانی و مطالعه با سرعت بالاباعث خواهد شد که ما نتوانیم مطالب را به خوبی به ذهن بسپاریم.
تکنیک هایی که درآموزش تندخوانی یاد می گیریم هم تمرکزما را افزایش می دهند وهم سرعت ما را در درس خواندن چند برابرمیکنند.
به همین جهت می توانیم تندخوانی را به عنوان مهارتی بیاموزیم که به مفهومی درس خواندن ما کمک می کند.
منابع:
- سایت هوش برتر
- سایت چطور
- سایت بیتوته
